Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan, 2014’ten bu yana petrol fiyatlarında devam eden düşüşten diğer ülkelerden daha çok zarar gördü. Citigroup analistlerine göre krallığın petrol rezervleri giderek tükeniyor ve 2030’a doğru ihracatı sağlayan seviyenin altına düşecek.
Krallığın iç işlerini etkileyen dış etkenler de mevcut. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, muhaliflere mali destek sağlayan Riyad’dan intikam almak isteyebilir.
Kraliyet sarayında da her ÅŸeyin yolunda gitmediÄŸi görülüyor. Veliaht Prens Muhammed bin Nayif’in yerine Kral Salman’ın oÄŸlu Ä°kinci Veliaht Prens Muhammed bin Selman getirildi ve böylelikle yasalarla belirlenmeyen fakat geleneksel kabul edilen bir uygulamaya son verilmiÅŸ oldu. Åžimdiye kadar ailenin en büyüğüne devredilen iktidar paylaşım ÅŸekli, Kral Selman’ın geleneÄŸi bozmaya karar vermesiyle daha Avrupai bir hal aldı. Kal Selman, kardeÅŸlerin en büyü dahi olmayan Ä°kinci Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a her ÅŸeyi emanet etmiÅŸ oldu.
PETROL BOLLUÄžU OLMAZSA Ä°ÅžLER NASIL YÃœRÃœR?
Düşen petrol fiyatları, en çok Suudi Arabistan’ın altyapısını etkileyecek bir sorun olarak görülüyor. Ülkede yaşayan yaşı 30’u geçmeyen gençlerin yaklaşık dörtte biri işsiz. İş bulamayan gençler ya devletin sağladığı yardımla ayakta kalmaya çalışıyor, ya da aileleriyle yaşamaya devam ediyor. Aileler ise sıklıkla petrol fiyatlarına kritik düzeyde bağlı devlet sektöründe çalışıyor.
2015’te iktidara geçen Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el Suud, kemer sıkma politikası başlattı ve bu uygulamadan en çok nasibini alanlar, devletin farklı kademelerinde çalışan memur ve bürokratlar oldu. Devlet memurlarının ek ödenekleri iptal edildi, gaz, su ve elektrik faturalarının yükünün tamamı da onlara bırakıldı.İktidardakiler istihdam yaratmak için yabanı çalışanların üzerine gitti ve böylelikle işverenler, önemli bir darbe aldı. Böylelikle Suudi Arabistan’daki geleneksel düzen de son bulmuş oldu.
ZAFER GETİREN KÜÇÜK SAVAŞ
Krallığın fakirleşmeye başlayan sakinlerinin memnuniyetsizliği, zaferle sonuçlanabilecek bir savaşla giderilebilirdi. Prens Muhammed bin Selman, Yemen’deki savaşı destekleyen en önemli kişi. Savaş hem ayaklanan Husilerin cezalandırılmasını, hem de Suudi Arabistan halkının birliğini sağladı. The New York Times’ın haberine göre yaşlanan ve zaman zaman hafıza kaybı yaşayan Kral Selman’ı askeri operasyon konusunda ikna etmeyi başaran Prens Muhammed bin Selman, Suudi Arabistan’ın savaşabilecek kapasitede olduğunu göstermiş oldu.
Ancak Riyad’ın planları istenen başarıyı elde edemedi, Suudiler operasyonda büyük kayıplar verdi, gerekli savaş deneyimine sahip olmayan askerlerin saldırılarında ise sivil halktan da kayıplar veriliyor.
5 Haziran’da başlayan Katar krizi de Muhammed’in siyasetinin bir parçası. İran ile ilişkilerini kesmesi talep edilen Katar, Riyad’da Pers siyasetinin iletkeni olarak gösteriliyor. Prens Muhammed bin Selman Tahran’ı da ülkesine büyük bir tehdit olarak görüyor. Geçtiğimiz yıl Prens Muhammed, İran’ın Mekke ve Medine’yi işgal etmek istediğini, dolayısıyla ‘Suudi Arabistan’da gelişecek savaşın beklenmeyip, bunun İran topraklarında sürmesinin sağlanmasını gerektiğini’ açıklamıştı.
Bu arada kraliyet sarayında da Suudi Arabistan’daki iktidarın buna hiçbir hakkı olmayan bir kişiye devredileceğinden memnun olmayan bir muhalefet kitlesi oluşuyor.
GERİYE SADECE BİR KİŞİ KALMALI
Suudi Arabistan hukuki açıdan tahta geçiş sürecinin herhangi bir yasaya bağlı olmayan dünyanın ender ülkelerinden biri. Kralı sınırlayan tek husus, tahtın ailedeki en büyük veliaht prense teslim etme geleneği. Kral Selman bu geleneği ilk olarak 2015’te, üvey kardeşi Mukrin Bin Abdülaziz’i kenara iterek, ikinci kez de veliaht prensi değiştirerek çiğnemiş oldu.
Suudi prenslerinin kapalı dünyasında Kral Selman’ın kararı büyük tepki aldı. Guardian gazetesinin iddiasına göre tahttan uzaklaştırılan Veliaht Prens Muhammed bin Nayif, yeni veliaht prense engel olmaması için ev hapsine alındı. Ancak bu durumdan memnun olmayan Prens Muhammed’in çok sayıdaki akrabaları, yeni veliaht prensin tek bir hata yapmasını bekliyor. Petrol fiyatları düştükçe, Suudi Arabistan’daki ‘Taht Oyunlarının’ daha da şiddetlenmesi beklenebilir.
